صندوق در صندوق، یک رویکرد مبتنی بر تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری است که به منظور بهبود عملکرد سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک به کار گرفته می‌شود. در این مقاله، به بررسی اصول، مزایا، و کاربردهای صندوق در صندوق می‌پردازیم. همچنین، تأثیرات این رویکرد بر بهره‌وری سرمایه‌گذاری و چگونگی جذب تنوع در سبد سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد.
صندوق در صندوق چیست؟
صندوق در صندوق به منظور تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری ایجاد شده است. این صندوق به نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است که در دسته‌های مختلف از جمله سهامی، اوراق با درآمد ثابت، ETF و صندوق‌های مختلط سرمایه‌گذاری می‌کند. مدیران آن به جای سرمایه‌گذاری مستقیم در دارایی‌ها، در گروهی از صندوق‌های با استراتژی‌ها و مدیریت‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند.
صندوق در صندوق یا فراصندوق نیز یک صندوق سرمایه‌گذاری تلفیقی است که در انواع دیگر صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق جایگزین سرمایه‌گذاری مستقیم در اوراق قرضه، سهام و دیگر اوراق بهادار می‌شود و مدیریت آن بر طبق شناسایی بهترین صندوق‌های بازار انجام می‌شود.
سرمایه‌گذاری در صندوق در صندوق امکان ایجاد تنوع بسیار زیادی در سبد سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کند. این روش به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با خرید متنوع صندوق‌ها، ریسک خود را مدیریت کنند و از تجربه و تخصص تیم‌های مختلف در شرایط بازار متفاوت بهره‌مند شوند.
اصول اصلی صندوق در صندوق
یکی از اصول اصلی صندوق در صندوق، تحقیق دقیق در مورد صندوق‌های مختلف است. مدیران باید بازار را به دقت تجزیه و تحلیل کنند و بهترین صندوق‌های بازار را شناسایی کنند. علاوه بر این، تنوع بخشی از اصل دیگری است که سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا با سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از صندوق‌ها، ریسک خود را کنترل کنند. این تنوع می‌تواند از ریسک بازدهی ناشی از تغییرات بازار و شرایط مختلف اقتصادی جلوگیری کند.
مزایا و معایب صندوق در صندوق
صندوق در صندوق باعث ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع می‌شود که از تأثیرات منفی تغییرات بازار در سرمایه‌گذاری جلوگیری می‌کند. این رویکرد به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به صورت هوشمندانه و با در نظر گرفتن ریسک و بازده متناسب با اهداف خود سرمایه‌گذاری کنند. با این حال، ممکن است هزینه‌های مدیریتی صندوق در صندوق بیشتر از دیگر انواع سرمایه‌گذاری باشد و به همین دلیل باید با دقت به مزایا و معایب آن نگاه شود.
مزایا:
- تنوع بالا در سرمایه‌گذاری: یکی از مزایای برجسته سرمایه‌گذاری در صندوق‌های فراصندوق، تنوع بالای دارایی‌هاست. این تنوع به کاهش ریسک و افزایش بازدهی کمک می‌کند. سرمایه‌گذاران حتی با سرمایه کم می‌توانند به راحتی از این تنوع بهره‌مند شوند.
- مدیریت حرفه‌ای صندوق: صندوق‌های فراصندوق معمولاً دارای مدیران حرفه‌ای هستند که با تحلیل دقیق دارایی‌ها، به بهبود عملکرد و کاهش ریسک می‌پردازند. این نقطه از مزایای حیاتی در جذب سرمایه‌گذاران می‌باشد.
- ورود به تمام صندوق‌ها: در برخی موارد، ورود به برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود به افراد حقوقی با سرمایه بالا است. با انتخاب فراصندوق‌ها، افراد با سرمایه کم نیز می‌توانند از مزایای صندوق‌های بزرگ بهره‌مند شوند.
- معاف از مالیات: معاملات در صندوق‌های فراصندوق به دلیل قوانین تصویب شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، معاف از مالیات محسوب می‌شوند. این امر برای سرمایه‌گذاران به منظور کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری بسیار مهم است.
- مناسب افراد کم تجربه: افرادی که تازه وارد عرصه سرمایه‌گذاری شده‌اند و تجربه کمی دارند، می‌توانند مزایای مدیریت حرفه‌ای صندوق‌های فراصندوق را بهره‌مند شوند. این نوع سرمایه‌گذاری به آن‌ها امکان مدیریت پرتفوی خود را با کمترین ریسک را فراهم می‌کند.
معایب:
- ریسک کاهش ارزش دارایی در صندوق‌ها: هر چند که صندوق‌های فراصندوق به کاهش ریسک معاملات کمک می‌کنند، اما ممکن است ارزش دارایی‌ها در صندوق‌ها کاهش یابد که این امر به سرمایه‌گذاران خسارت وارد کند.
- ریسک نکول: ریسک نکول یکی از چالش‌های موجود در صندوق‌های فراصندوق است که ممکن است باعث افت بازدهی شود. نکول به این معناست که عملکرد یک صندوق ممکن است به دلیل عملکرد دیگر صندوق‌ها تحت‌تأثیر قرار گیرد.
- ریسک نوسان بازده بدون ریسک: صندوق‌های فراصندوق در برخی شرایط ممکن است دچار نوسانات بازده بدون ریسک شوند. این موضوع ممکن است برای سرمایه‌گذاران تجربی مشکل‌ساز باشد.
- ریسک کاهش میزان نقدشوندگی: یکی از معایب صندوق‌های فراصندوق، کاهش میزان نقدشوندگی است. این مسئله ممکن است باعث مشکل در انتقال سریع وجوه به سایر سرمایه‌گذاری‌ها شود.
- دریافت کارمزد مضاعف: این نوع صندوق‌ها ممکن است کارمزد مضاعف نیز داشته باشند که به تبع آن هزینه‌های مدیریتی افزایش می‌یابد. این مسئله برای سرمایه‌گذاران هزینه‌های اضافی به همراه دارد.
کاربردهای صندوق در صندوق
صندوق در صندوق در انواع مختلف صندوق‌ها و با توجه به استراتژی‌های مختلف مدیریت، کاربردهای گسترده‌ای دارد. از جمله کاربردها می‌توان به کنترل ریسک، بهره‌وری بالاتر در سرمایه‌گذاری، و افزایش دسترسی به تنوع برجسته اشاره کرد.
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ایجاد صندوق در صندوق ها
برای ورود به عرصه سرمایه‌گذاری در صندوق در صندوق‌ها، مشخصاتی باید رعایت گردد. حداقل مقدار سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها حدود 500 هزار تومان است. فراصندوق‌ها به عنوان یکی از صندوق‌های قابل‌معامله (ETF) شناخته می‌شوند، که این امکان را فراهم می‌کند تا با بهره‌گیری از پنل شخصی کارگزاری و انتخاب نماد مربوطه، به سرمایه‌گذاری در آن‌ها پرداخته شود.
توجه به این نکته ضروری است که حداقل و حداکثر سرمایه‌گذاری در صندوق در صندوق‌ها وجود دارد. شروع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها با مبلغ حداقلی به اندازه 500 هزار تومان امکان‌پذیر است. همچنین به عنوان یک فرد حقیقی، امکان خرید تا 5 درصد از کل دارایی‌های صندوق نیز برای سرمایه‌گذاران وجود دارد.
تنوع در انواع صندوق در صندوق
همانطور که در بخش قبلی بحث کردیم، صندوق در صندوق‌ها یا فراصندوق‌ها می‌توانند بر اساس امیدنامه‌های خود نوع مشخصی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند. این انتخاب می‌تواند به تفکیک بین انواع صندوق‌ها و توجه به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خاص باشد. در این راستا، صندوق در صندوق‌ها به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود:
- فراصندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund FOF): این نوع صندوق در صندوق به عنوان یک پرتفوی از صندوق‌های مشترک عمل می‌کند. این امکان را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران از تنوع و پوشش گسترده‌تری در سبد سرمایه‌گذاری خود بهره‌مند شوند.
- فراصندوق‌های سرمایه‌گذاری پوشش ریسک (Hedge Fund FOF): این نوع صندوق در صندوق معمولاً به پوشش ریسک و مدیریت فعال سرمایه‌گذاری می‌پردازد. با استفاده از این نوع صندوق، سرمایه‌گذاران می‌توانند به دنبال راهکارهای حفظ سرمایه و کاهش ریسک بازدهی باشند.
- فراصندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity FOF): این گروه از صندوق‌ها در صندوق به سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و شرکت‌های خصوصی می‌پردازند. این نوع صندوق امکانات بیشتری برای سرمایه‌گذاری در زمینه‌های غیرعمومی فراهم می‌کند.
- فراصندوق‌های امانت داری سرمایه‌گذاری (Investment Trust FOF): این نوع صندوق در صندوق به عنوان یک امانت داری سرمایه‌گذاری عمل می‌کند و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد در بستری امانتی به انواع صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
- فراصندوق‌های سرمایه‌گذاری خطر پذیر (VC FOF): این دسته از صندوق‌ها در صندوق به سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و شرکت‌هایی با خطر پذیری بالا می‌پردازند. این نوع صندوق به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد در پروژه‌های نوآورانه و بازارهای نوظهور سرمایه‌گذاری کنند.
به این ترتیب، صندوق در صندوق‌ها با توجه به انواع مختلفی که ارائه می‌دهد، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا با توجه به اهداف و ریسک‌های خود، به بهترین شکل ممکن در بازار سرمایه حضور یابند.
ریسک‌های صـندوق در صـندوق‌ها
با توجه به هدف اصلی از تشکیل صـندوق‌های سرمایه‌گذاری که کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است، می‌توان انتظار داشت که FOF نیز در این راستا به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری کمک کند. با این حال، با وجود مزایای این نوع صـندوق، باید به برخی از ریسک‌های آن توجه شود:
- ریسک کاهش ارزش دارایی صندوق‌ها: در شرایطی که ارزش دارایی‌های صـندوق اصلی کاهش یابد، این موضوع می‌تواند بر روی ارزش کل صـندوق تأثیرگذار باشد.
- ریسک کاهش ارزش بازاری واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق: تغییرات در بازار مالی و کاهش ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری می‌تواند به عنوان یک ریسک اساسی در نظر گرفته شود.
- ریسک نکول اوراق بهادار: این ریسک ناشی از تغییرات ناگهانی در ارزش اوراق بهادار موجود در صـندوق و تأثیر آن بر عملکرد کلی صـندوق می‌باشد.
- ریسک نوسان بازده بدون ریسک: تغییرات نوسان بازدهی بدون ریسک ممکن است به دلیل عوامل مختلف، مانند شرایط اقتصادی یا تغییرات قوانین، به وجود آید.
- ریسک نقدشوندگی: این مورد به مواجهه با مشکلات مربوط به نقدشوندگی در مواقع لزوم اشاره دارد.
تعیین کارمزد در FOFها اغلب به صورت مضاعف انجام می‌شود. این امر به این دلیل است که هزینه‌های مرتبط با تشکیل یک صـندوق دیگر، مستلزم محاسبه کارمزد جداگانه می‌باشد. با این حال، این مسئله نباید از مزایای فراوان این نوع صـندوق‌ها غفلت شود.
نتیجه‌گیری
صندوق در صندوق به عنوان یک رویکرد مبتنی بر تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری، امکانات مهمی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. با ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع و تأثیرگذار، این روش به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با ریسک کمتری، به بهترین دستاوردها در بازار دست یابند. بر این اساس، این رویکرد نقش مهمی در بهبود عملکرد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک ایفا می‌کند.
سوالات متداول
مفهوم صندوق صندوق‌ها چیست؟
صندوقِ صندوق‌ها، به عنوان یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، در سایر صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری می‌نماید. نام این صندوق از ترکیب دو واژه “صندوق” به معنای یک واحد سرمایه‌گذاری و “صندوق‌ها” به معنای صندوق‌های مختلف مشترک گرفته شده است.
هدف از ایجاد صندوق صندوق‌ها چیست؟
تاسیس “صندوق صندوق‌ها” به منظور دستیابی به سطوح بالاتر تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری است. با ایجاد تنوع در ساختار صندوق‌ها، امکان تعدیل میزان ریسک و بهبود عملکرد سرمایه‌گذاری وجود دارد.
ساختار صندوق صندوق‌ها به چه صورت است؟
ساختار این صندوق‌ها می‌تواند به دو صورت صدور و ابطال روزانه یا به عبارت دیگر، قابل معامله در بورس (ETF) باشد. این گونه ساختارها به سرمایه‌گذاران امکان معامله و مشارکت فعال در بازار سرمایه را می‌دهد.
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ایجاد صندوق صندوق‌ها چقدر است؟
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ایجاد این نوع صندوق در بازار سرمایه ایران به مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال تعیین شده است. به علاوه، مدیر صندوق ملزم است حداقل ۸۵ درصد از سرمایه جذب شده توسط این صندوق را در سایر صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کند.
صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی چیست؟
نهاد مالی چیست؟
