تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بورس اوراق بهادار و فرابورس هر دو بازارهای مالی هستند که برای تسهیل خرید و فروش اوراق بهادار، مانند سهام شرکت‌ها، ایجاد شده‌اند.
با این وجود، تفاوت‌های قابل توجهی بین این دو بازار وجود دارد که آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند.
در اینجا توضیح کامل‌تری در مورد این تفاوت‌ها ارائه می‌شود:
بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار یک بازار منظم و رسمی برای خرید و فروش اوراق بهادار، مانند سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر ابزارهای مالی است، بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار ثانویه عمل می‌کند، به این معنی که معاملات در آن بین سرمایه‌گذاران انجام می‌شود و خود شرکت‌ها معمولاً در این معاملات دخالتی ندارند.
اهداف اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار عبارتند از:
- فراهم کردن محیطی امن و منظم برای خرید و فروش اوراق بهادار
- تسهیل دسترسی شرکت‌ها به سرمایه برای رشد و توسعه
- فراهم کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران
- افزایش نقدینگی بازار و سهولت در خرید و فروش اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار معمولاً به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
بازار اول بورس
بازار اول معمولاً شامل شرکت‌های بزرگ، با ثبات و شناخته‌شده‌ای است که سابقه طولانی در سودآوری دارند، شرایط پذیرش در بازار اول سخت‌گیرانه‌تر است و ممکن است شامل الزام‌هایی مانند حداقل میزان سرمایه (مثلاً ۱۰۰ میلیارد تومان در ایران)، سودآوری مشخص و درصد بالایی از سهام شناور آزاد باشد.
بازار دوم بورس
بازار دوم معمولاً برای شرکت‌های کوچک‌تر، نوپا یا در حال رشدی است که پتانسیل رشد بالایی دارند، شرایط پذیرش در بازار دوم آسان‌تر است، اما همچنان الزام‌هایی مانند حداقل میزان سرمایه (مثلاً ۲۰ میلیارد تومان در ایران) وجود دارد.
عملکرد شرکت‌ها در این دو بازار بر یکدیگر تأثیر دارد. اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد، ممکن است به بازار دوم منتقل شود و بالعکس.
فرابورس
فرابورس یک بازار مالی است که برای تکمیل و حمایت از بازار بورس اوراق بهادار ایجاد شده است. هدف اصلی فرابورس، فراهم کردن فرصت دسترسی به بازار سرمایه برای شرکت‌هایی است که نمی‌توانند شرایط سخت‌گیرانه پذیرش در بورس را برآورده کنند. به عبارت دیگر، فرابورس پلی است بین شرکت‌های کوچک‌تر و نوپا که به دنبال جذب سرمایه هستند و سرمایه‌گذارانی که به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید می‌گردند.
بازار فرابورس ممکن است دارای بخش‌های مختلفی باشد، اما معمولاً شامل پنج بخش اصلی است:
بازار اول فرابورس
بازار اول فرابورس مشابه بازار اول بورس است، اما شرایط پذیرش در آن ساده‌تر است. برای مثال، حداقل سرمایه مورد نیاز برای پذیرش در بازار اول فرابورس ممکن است تنها ۱ میلیارد تومان باشد.
بازار دوم فرابورس
بازار دوم فرابورس نیز مشابه بازار دوم بورس است و معمولاً برای شرکت‌های کوچک‌تر یا در حال رشد مناسب است. حداقل سرمایه مورد نیاز برای پذیرش در بازار دوم فرابورس ممکن است تنها ۱۰۰ میلیون تومان باشد.
بازار سوم فرابورس
بازار سوم فرابورس ممکن است برای معامله سهام شرکت‌هایی استفاده شود که در حال گذار از بازار غیررسمی به بازار رسمی هستند.
ابزار های نوین مالی
این بخش از فرابورس برای معامله ابزارهای مالی جدیدی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق مشارکت و سایر ابزارهای مشتقه ایجاد شده است.
بازار پایه
بازار پایه فرابورس ممکن است ریسک بیشتری داشته باشد، اما پتانسیل بازدهی بالاتری نیز دارد. حداقل سرمایه مورد نیاز برای پذیرش در بازار پایه ممکن است بسیار کمتر از بازار اصلی باشد (مثلاً ۵۰۰ میلیون تومان در ایران)
علاوه بر این، شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس ممکن است از مزایایی مانند معافیت مالیاتی، سهولت در دریافت تسهیلات بانکی و انعطاف‌پذیری بیشتر در مقررات برخوردار شوند.
در مجموع، بورس اوراق بهادار و فرابورس هر دو بازارهایی برای سرمایه‌گذاری و معامله‌گری هستند، اما ریسک و پتانسیل بازدهی آنها متفاوت است. بورس اوراق بهادار ممکن است امن‌تر و با ریسک کمتر باشد، در حالی که فرابورس ممکن است ریسک بیشتری داشته باشد، اما پتانسیل بازدهی بالاتری نیز دارد. انتخاب بین این دو بازار به اهداف سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری و تحلیل دقیق شرکت‌ها و اوراق بهادار موجود در هر بازار بستگی دارد.
سوالات متداول
تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس چیست؟
اصلی‌ترین تفاوت در شرایط پذیرش شرکت‌ها و میزان نظارت بر آنها است. بورس دارای قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌تری برای پذیرش شرکت‌ها بوده و نظارت بر آن بیشتر است، در حالی که فرابورس شرایط ساده‌تری دارد و برای شرکت‌های کوچک‌تر و نوپا مناسب‌تر است.
کدام بازار برای سرمایه‌گذاری بهتر است، بورس یا فرابورس؟
انتخاب بین بورس و فرابورس به اهداف سرمایه‌گذاری، تحمل ریسک و دانش سرمایه‌گذار بستگی دارد. بورس معمولاً برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کارتر مناسب‌تر است، در حالی که فرابورس برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالاتر هستند و ریسک‌پذیری بیشتری دارند، جذاب‌تر است.
آیا می‌توان همزمان در بورس و فرابورس سرمایه‌گذاری کرد؟
بله، سرمایه‌گذاران می‌توانند همزمان در بورس و فرابورس سرمایه‌گذاری کنند. هر دو بازار فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوعی را ارائه می‌دهند و با ترکیب آنها می‌توان یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع‌تر ایجاد کرد.
چه عواملی در انتخاب بین بورس و فرابورس مؤثر است؟
عواملی مانند تحمل ریسک، اهداف سرمایه‌گذاری، مدت زمان سرمایه‌گذاری، دانش و تجربه سرمایه‌گذار در انتخاب بین بورس و فرابورس موثر هستند.
آیا سرمایه‌گذاری در فرابورس ریسک بیشتری دارد؟
بله، به طور کلی سرمایه‌گذاری در فرابورس نسبت به بورس ریسک بیشتری دارد. زیرا شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس ممکن است کوچک‌تر، نوپا و کمتر شناخته‌شده باشند و نوسانات قیمتی آنها بیشتر باشد.
نتیجه‌گیری
بورس و فرابورس هر دو بازار مهمی برای سرمایه‌گذاری هستند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. بورس به عنوان یک بازار رسمی و منظم، برای شرکت‌های بزرگ و شناخته‌شده مناسب‌تر است و سرمایه‌گذاران محافظه‌کارتر را به خود جذب می‌کند.
از سوی دیگر، فرابورس با شرایط پذیرش ساده‌تر، فرصتی برای رشد شرکت‌های کوچک‌تر و نوپا فراهم می‌کند و برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرتر جذاب‌تر است.
انتخاب بین بورس و فرابورس به عوامل مختلفی بستگی دارد و نیازمند تحلیل و بررسی دقیق است. سرمایه‌گذاران باید قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، اطلاعات کافی در مورد این دو بازار کسب کرده و با مشاوران مالی مشورت کنند.
ذینفعان بازارسرمایه چیست؟
آشنایی با بازار مشتقه (آپشن)
