عرضه و پذیرش در بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران

عرضه و پذیرش در بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران

بازار سرمایه یکی از ارکان اصلی اقتصاد هر کشور است که امکان تأمین مالی برای شرکت‌ها و فرصت سرمایه‌گذاری برای افراد را فراهم می‌سازد. بورس اوراق بهادار به‌عنوان مهم‌ترین بستر این بازار، محلی برای خرید و فروش اوراق بهادار همچون سهام، اوراق مشارکت و سایر ابزارهای مالی است.
یکی از مفاهیم اساسی در این بازار، فرآیند پذیرش و عرضه اوراق بهادار است که نقش تعیین‌کننده‌ای در ورود شرکت‌ها به بورس و دسترسی آن‌ها به منابع مالی ایفا می‌کند.

مفهوم پذیرش در بورس

پذیرش اوراق بهادار به معنای فراهم شدن امکان دادوستد رسمی آن اوراق در بورس است. برای این منظور، ناشر اوراق یا شرکت متقاضی باید شرایط و الزامات تعیین‌شده توسط بورس را رعایت کند.

اهداف پذیرش

1. فراهم‌کردن شفافیت و نظارت بر عملکرد شرکت‌ها.
2. حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران.
3. افزایش قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار.
4. تسهیل تأمین مالی برای شرکت‌ها.

شرایط پذیرش شرکت‌ها

شرایط ممکن است در بورس‌های مختلف کمی متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

• حداقل سرمایه ثبت‌شده و پرداخت‌شده شرکت.
• داشتن سابقه فعالیت سودآور در سال‌های گذشته.
• شفافیت صورت‌های مالی و حسابرسی‌شده.
• رعایت الزامات حاکمیت شرکتی.

مفهوم عرضه در بورس

پس از پذیرش اوراق بهادار، نوبت به عرضه عمومی یا عرضه اولیه می‌رسد. در این مرحله، سهام یا اوراق برای اولین‌بار به عموم سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود.

اهداف عرضه

• تأمین مالی شرکت.
• توزیع سهام میان سرمایه‌گذاران و افزایش مشارکت مردمی.
• افزایش اعتبار و شهرت شرکت در سطح بازار.

انواع عرضه

1. عرضه اولیه عمومی : سهام شرکت برای اولین‌بار در بورس عرضه می‌شود.
2. عرضه ثانویه: سهام موجود که قبلاً منتشر شده، مجدداً در بازار به فروش می‌رسد.
3. عرضه خصوصی: اوراق به گروه محدودی از سرمایه‌گذاران نهادی یا خاص واگذار می‌شود.

مراحل عرضه و پذیرش

1. ارزیابی و آماده‌سازی: بررسی شرایط مالی و حقوقی شرکت.
2. ارائه مدارک به بورس: شامل اساسنامه، صورت‌های مالی و گزارش حسابرس.
3. بررسی توسط هیئت پذیرش: تصمیم‌گیری درباره پذیرش یا رد درخواست.
4. تعیین روش عرضه: معمولاً از طریق ثبت سفارش (Book Building) یا حراج.
5. عرضه به عموم سرمایه‌گذاران: آغاز معاملات سهام یا اوراق در بازار ثانویه.

الزامات حاکمیت شرکتی مهم‌ترین الزامات حاکمیت شرکتی طبق “دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار” (مصوب ۱۸ مهر ۱۴۰۱ و ابلاغ‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۱)

حاکمیت شرکتی مجموعه قواعد و سازوکارهایی است که اداره شرکت‌ها را شفاف، منصفانه و مسئولانه می‌کند. رعایت این اصول برای پذیرش شرکت‌ها در بورس یا فرابورس ضروری است.

مهم‌ترین الزامات حاکمیت شرکتی

شرایط ورود به بورس و فرابورس

شرایط عمومی ورود

شرایط قانونی و ساختاری

1. تبدیل به شرکت سهامی عام
2. عدم مشکل حقوقی و ثبتی
3. افشای اطلاعات شفاف و قابل اعتماد
4. تعیین سهام شناور آزاد
5. پذیرش توسط هیئت پذیرش بورس یا فرابورس

ثبت‌نام در کارگزاری حافظ

جزئیات بازارهای فرابورس و بازار پایه

فرابورس ایران دارای چند بازار اصلی است که شرایط متفاوتی برای شرکت‌ها ارائه می‌دهد:

ویژگی‌های بازار پایه:

• معاملات محدودتر نسبت به بازارهای اول و دوم
• الزامات شفافیت و گزارش‌دهی کمتر
• مناسب شرکت‌های نوپا یا در حال توسعه
• سهام شناور آزاد حداقل ۱۰٪
• حداقل یک سال صورت‌های مالی حسابرسی شده

نکته: تابلوهای رنگی بازار پایه به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند سطح ریسک شرکت‌ها را تشخیص دهند و تصمیم آگاهانه بگیرند.

جمع‌بندی

فرآیند عرضه و پذیرش در بورس و فرابورس، علاوه بر تأمین مالی شرکت‌ها، باعث افزایش شفافیت، پاسخگویی و اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود.
رعایت الزامات حاکمیت شرکتی و شرایط ورود به بازار، برای هر شرکت واجد اهمیت است و نقش کلیدی در موفقیت حضور در بازار سرمایه دارد.
بازارهای فرابورس و بازار پایه با تقسیم‌بندی تابلوهای رنگی، فرصت مناسبی برای شرکت‌های کوچک یا در حال توسعه فراهم می‌کنند تا وارد بازار سرمایه شوند و ریسک سرمایه‌گذاران نیز شفاف شود.