آیا می‌دانید که بیش از ۹۰ درصد افرادی که در بازار سهام سرمایه‌گذاری کورکورانه می‌کنند، ضرر می‌کنند؟ اکثر این افراد پول خود را از دست می‌دهند فقط به این خاطر که در ابتدا، تحقیقات لازم را انجام نمی‌دهند و بیشتر به دلالان یا دوستان خود اعتماد می‌کنند و منتظرند آنها سهامی را توصیه کنند. برعکس این قضیه این است که برای سرمایه گذاری هوشمندانه، بهتر است خودتان با معیارهای انتخاب سهام یا همان روش های انتخاب سهام آشنا باشید.
راهنمایی که در ادامه ارائه می‌شود در مورد نحوه انتخاب سهام برای خرید است. اگر علاقه‌مند به حضور در بازار سرمایه و سهام هستید و می‌خواهید پول خود را برای رشد، سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است با نکات مهمی که در هنگام انتخاب سهام باید بررسی کنید، آشنا شوید.
در ادامه این مقاله از کارگزاری حافظ، معیارهای انتخاب سهام جمع‌آوری شده است. با ما همراه باشید تا بعد از ورود به بورس و ثبت نام در بورس با روش‌های رصد بازار سهام بهتر آشنا شوید.
معیارهای انتخاب سهام مناسب
برای انتخاب سهام مناسب باید ۸ مرحله و فرایند مهم تحقیقی را طی کنید. با پیروی از این فرآیندها نه تنها از ضرر خود در بازار سرمایه جلوگیری می‌کنید بلکه می‌توانید حتی به کسب بازدهی ثابت آن سهام هم امیدوار باشید. بنابراین، ۱۰-۱۵ دقیقه آینده با ما باشید تا روش های انتخاب سهام برای خرید در بازدهی بلند مدت خوب را بیاموزید.
چگونه می‌توان سهام مناسب را برای خرید انتخاب کرد؟
خیلی‌ها این مساله و سخن وارن بافت را فراموش می‌کنند که گفت: قیمت آن چیزی است که آنها پرداخت می‌کنند و ارزش آن چیزی است که به دست می‌آورند. چه در مورد جوراب صحبت کنیم چه سهام، همه دوست دارند کالاهای با کیفیت را وقتی در بازه بهترین قیمت قرار گرفته خریداری کنند.
در ادامه هشت مرحله ضروری که برای انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام را که خود نکاتی هوشمندانه برای خرید سهام هستند و باید به آنها دقت کنید، آورده شده است.
۱- آیا این شرکت دارای مبانی و اساس خوبی است؟
برای یافتن پاسخ این سوال، یک تمرین دو دقیقه‌ای برای پیدا کردن یک شرکت با اساس قوی لازم است. با استفاده از این تمرین شما می‌توانید شرکت‌های سالم از لحاظ مالی را فیلتر کنید تا بتوانید در ادامه تحقیقات بیشتری در مورد آنها انجام دهید.
به خاطر داشته باشید که اگر شرکتی اساسا قوی نیست، نیازی به کسب اطلاعات بیشتر در مورد محصولات، خدمات، رقبا، چشم‌اندازهای آینده و غیره آن هم نیست.
تنها زمانی می‌توانید مراحل بعدی را طی کنید که مطمئن شده باشید که یک شرکت عملکرد خوبی در گذشته داشته و ارزش سرمایه‌گذاری دارد. برای این تمرین ۲ دقیقه‌ای هم باید مسائل مالی شرکت را بررسی کنید.
در ادامه نکات یا فاکتورهای مهم در خرید سهام که باید در بررسی نسبت مالی به دقت مورد توجه قرار گیرد، آورده شده است:
- سود هر سهم (EPS) – افزایش در ۵ سال گذشته
- نسبت قیمت به درآمد (PE) – پایین‌تر از رقبا و متوسط صنعت
- سود نقدی سهام (DPS)
- نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام – باید کمتر از ۱ باشد (ترجیحا بدهی <۰.۵ یا صفر)
- بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) – باید بیشتر از ۱۵ باشد (میانگین ۳ سال گذشته)
- نسبت قیمت به فروش (P/S)
- نسبت فعلی – باید بیشتر از ۱ باشد
- سود – افزایش در ۵ سال گذشته داشته باشد
برای شروع تمرین ۲ دقیقه‌ای خود می‌توانید همه این نسبت‌های مالی را در Rahavard۳۶۵.com بیابید. هنگامی که مطمئن شدید که شرکت اکثر معیارهای انتخاب سهام ذکر شده در بالا را برآورده می‌کند، می‌توانید تحقیقات بیشتری را در مورد شرکت شروع کنید.
با این حال دقت داشته باشید، این نسبت‌های مالی به ما در مورد عملکرد گذشته شرکت می‌گوید. شما نمی‌توانید با این معیارهای انتخاب سهام، تصمیم بگیرید که آیا این شرکت بر اساس روندهای گذشته عملکرد مشابه یا بهتری در آینده خواهد داشت.
بنابراین، هنگام ارزیابی سهام برای خرید در بازار سهام، باید عوامل و معیارهای انتخاب سهام مهم دیگری را هم در نظر بگیرید. این عوامل در مراحل بعدی مورد بحث قرار می‌گیرد.
۲. آیا محصولات و خدمات ارائه شده توسط شرکت را می‌شناسید؟
پس از فیلتر کردن شرکت‌ها بر اساس مبانی مالی آنها، معیار بعدی انتخاب سهام تحقیق در مورد کسب‌وکار شرکت و محصولات شرکت است. مدل کسب‌وکار شرکت را بشناسید و از محصولات و خدمات آن مطلع شوید. نکته مهم که در این مرحله باید به آن دقت کنید این است که آیا فعالیت شرکت را به راحتی درک می‌کنید و این که مدل تجاری آنها یک مدل تجاری نسبتا ساده باشد.
ممکن است بپرسید چرا درک شرکت بسیار مهم است و یکی از معیارهای انتخاب سهام است. بیایید اهمیت این مساله را با کمک یک مثال بهتر درک کنیم. فرض کنید که باید یک همکار انتخاب کنید که ۳۶ ماه هزینه برای او پرداخت می‌کنید. در مقابل این، او یک چهارم درآمد خود را تا آخر عمر به شما می‌دهد. چه کسی را انتخاب خواهید کرد؟
هنگام انتخاب باید در فکر انتخاب شخصی باشید که به احتمال زیاد درآمد بالایی در آینده دارد. علاوه بر این، آیا شما یک پسر یا دختر را به طور تصادفی انتخاب می‌کنید در حالی که هیچ چیزی درباره او نمی‌دانید؟ از آنجا که شما آن شخص را نمی‌شناسید، هیچ راهی وجود ندارد که بتوانید میزان درآمد او را در آینده پیش‌بینی کنید. در مورد سهام هم همین‌طور است. اگر می‌توانید فعالیت تجاری شرکت را درک کنید، می‌توانید به راحتی وارد آن شوید و در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام آن شرکت در هر زمان تصمیم‌گیری کنید. بنابراین، همیشه در شرکت‌هایی که می‌شناسید سرمایه‌گذاری کنید.
تعدادی شرکت وجود دارد که همه آنها را می‌شناسند و فعالیت آنها قابل درک است مثلا تولیدکنندگان خودرو، تولیدکنندگان مواد غذایی یا بانک‌ها؛ پشت هر محصول یک شرکت وجود دارد پس بهتر است در چنین شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنید.
۳. آیا محصولات و خدمات آن شرکت در ۱۵-۲۰ سال آینده هم مورد استفاده خواهند بود؟
گام بعدی انتخاب سهام این است که در مورد آینده شرکت سوال کنید. همیشه به دنبال شرکتی با عمر طولانی باشید. چنین شرکت‌هایی دارای پتانسیل رشد عظیمی هستند و قدرت رشد در چنین شرکت‌هایی بالاست.
بهتر است در ابتدای سرمایه‌گذاری خود یعنی زمانی که هنوز دانش کافی در بورس ندارید و از روش‌های تحلیل آگاهی انتخاب سهام ندارید از سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که عمرشان فقط چند سال است خودداری کنید.
به عنوان مثال، آیا فکر می‌کنید مردم ۲۰ سال آینده هم از صابون استفاده می‌کنند؟ پاسخ قطعا بله است چون این شرکت‌ها بیش از ۱۰۰ سال فعال بوده‌اند و مطمئنا در آینده هم به فعالیت خود ادامه خواهند داد. شاید عطر صابون تغییر کند، اما صابون همیشه تولید می‌شود. حالا، یک مثال را با هم بررسی کنیم. نظر شما در مورد قلم مویی چیست؟ آیا فکر می کنید مردم، ۲۰ سال دیگر، هنوز از قلم‌مو استفاده می‌کنند؟ ممکن است پاسخ منفی باشد.
به طور کلی باید گفت، تنها سهام شرکت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام انتخاب کنید که تا ۱۵-۲۰ سال آینده دوام داشته باشد.
۴. آیا شرکت مزیت رقابتی دارد؟
وارن بافت گفته است: من تجارت‌ها یا کسب‌وکارهایی را که می‌توانم بفهمم، دوست دارم و بنابراین سرمایه‌گذاری خود را با آنها شروع می‌کنم چون این امر باعث کاهش ۹۰ درصدی ریسک سرمایه‌گذاری من می‌شود. مطمئنا چیزهایی وجود دارد که من نمی‌فهمم، اما خوشبختانه نکاتی هم هست که من آنها را درک می‌کنم.
به یاد داشته باشید که در بازار سهام، شما با یک جهان بزرگ و وسیع روبرو هستید. بنابراین، برای شروع سرمایه گذاری در بورس، منطقی نیست که با سهامی شروع کنید که نمی‌توانید آن را درک کنید. بلکه بهتر است با سرمایه‌گذاری روی شرکت‌هایی شروع کنید که هر شخصی می‌تواند فعالیت آنها را درک کند. منظور من این است که محصولات‌شان اساسا تغییر زیادی نکرده است.
در ضمن همیشه به خاطر داشته باشید که فعالیت در بازار بورس و تجارت در آن آسان نیست چون اساسا من شغلی نمی‌خواهم که برای رقبا آسان باشد و من خواهان کسب‌وکاری هستم که پر از روح سرزندگی باشد.
به عبارتی اگر بخواهم تمثیلی بگویم باید به شرکت مدنظر این‌گونه نگاه کنیم که شرکتی که مزیت رقابتی داشته باشد شرکتی است که در اطرافش خندق دارد و یک قلعه بسیار ارزشمند در وسط آن وجود دارد و شاهزاده‌ای که مسئول آن قلعه است هم شخصی صادق، سختکوش و توانا است.
۵- شرکت چه می‌کند که رقبای آن انجام نمی‌دهند؟
نقطه فروش منحصر به فرد شرکت را پیدا کنید. بیاموزید که این شرکت در حال انجام چه کاری است که رقبایش انجام نمی‌دهند.
مثلا اگر دقت کنید در شرکت‌های فعال خودرویی، نوع خودرویی که تولید و به بازار عرضه می‌کنند می‌تواند یک مزیت آنها باشد بنابراین شرکت‌هایی که مزیت رقابتی خاصی دارند معمولا رشد خوبی دارند و معمولا هم سودهای خوبی به سهامداران خود می‌پردازند.
به طور کلی، قبل از اینکه سهامی را برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام انتخاب کنید، ابتدا بررسی کنید که این شرکت در حال انجام چه کاری است که رقبایش آن را انجام نمی‌دهند. همیشه مزیت رقابتی یک شرکتی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در آن هستید را بیابید.
۶. آیا شرکت بدهی کلانی دارد؟
بدهی‌های بزرگ در یک شرکت همان سوراخ بزرگ در یک قایق است. اگر سوراخ قایق به زودی پر نشود، نمی‌تواند از دریای طولانی عبور کند و قطعا در این بین غرق می‌شود.
قبل از انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام، ترازنامه آن شرکت را بخوانید تا بدهی‌هایش را بدانید. از سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با بدهی‌های بزرگ خودداری کنید.
علاوه بر این، هنگام سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در بخش بانکی، به دنبال دارایی‌های غیررسمی آنها هم (NPA) باشید. از شرکت‌های بخش بانکی با NPA های بزرگ اجتناب کنید.
۷. آیا مدیریت شرکت کارآمد و واجد شرایط است؟
این یکی از مهمترین سوالاتی که باید قبل از انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری در ذهن داشته باشید. اساسا پیدا کردن جواب این سوالات که مدیریت شرکت کیست؟ بسیار مهم است. از سوی دیگر، مدیریت نادرست می‌تواند منجر به سقوط شرکت شود.
تحقیق درباره مدیریت شرکتی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید بسیار مهم است. ابتدا کمی تحقیق کنید و دریابید چه کسی این شرکت را اداره می‌کند. در میان چیزهای دیگر علاوه بر شناخت مدیریت اصلی شرکت، بهتر است از شناخت مدیر مالی، مدیر ارشد فناوری هم غافل نشوید. در مرحله بعد، چند نکته برای بررسی کارایی شرکت وجود دارد که باید به آنها هم دقت کنید:
– استراتژی و اهداف شرکت
بیانیه چشم انداز، ماموریت و ارزش شرکت را بررسی کنید. ماموریت و چشم‌انداز، توسعه استراتژی شرکت را به شما نشان می‌دهد، بررسی استراتژی و اهداف شرکت می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا بهتر برای انتخاب سهام و سرمایه گذاری در بازار تصمیم‌گیری کند.
– مدت زمان تصدی سمت مدیریت در شرکت
این نکته می‌تواند به قضاوت درباره ثبات، در مدیریت شرکت کمک کند. مدت طولانی تصدی مدیریت عالی با رشد مداوم شرکت نشانه خوبی است. با این حال، گاهی اوقات، تغییر مدیریت زمانی که آخرین مدیر عملکرد خوبی نداشته است هم یک سیگنال خوب در نظر گرفته می‌شود.
با این وجود، مدت طولانی مدیریت خوب در یک شرکت در حال رشد مداوم، نشانه‌ای از یک شرکت سالم است.
– خرید و فروش سهام بنیادی
سهام بنیادی، سهام شرکت‌هایی است که محصولات و خدمات آنها همیشه کاربردی است و به عبارتی بسیار بزرگ هستند و سابقه فعالیت طولانی دارند و از طرفی هم در صنعتی هستند که مادر محسوب می‌شوند. مثلا شرکت‌های خودرویی، فولادی، نفتی، شرکت‌های تولیدکننده محصولات غذایی بخشی از شرکت‌هایی هستند که سهام آنها بنیادی است و بنابراین سرمایه گذاری و خرید سهام آنها بسیار خوب و معمولا ریسک کمتری دارد.
شاید اغراق‌آمیز نباشد که بگوییم بهترین سهام برای خرید در بورس بخصوص برای افراد تازه وارد، همین سهام بنیادی هستند.
به طور خلاصه، خرید و فروش سهام بنیادی نشانه یک شرکت خوب است. با این حال، ما نمی‌توانیم آینده شرکت را فقط بر اساس بنیادی بودن آن قضاوت کنیم. بنابراین از تحقیق کامل در خصوص این شرکت‌ها هم غافل نشوید.
– نسبت‌های مالی ROE و ROCE
کارایی مدیریت را نیز می‌توان با استفاده از چند نسبت مالی قضاوت کرد. بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) و بازگشت سرمایه به کار رفته (ROCE) بهترین ابزار برای قضاوت در مورد عملکرد مدیریت و پتانسیل ناشی از آن برای رشد آینده ارزش هستند.
ROE درصدی از درآمد خالص یک شرکت است که به عنوان ارزش به سهامداران بازگردانده می‌شود. این فرمول به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران امکان اندازه‌گیری سودآوری شرکت را می‌دهد و کارایی آن را محاسبه می‌کند.
یک شرکت با استفاده از وجوهی که سهامداران سرمایه‌گذاری کرده‌اند، سود ایجاد می‌کند.
ROCE اولین معیار انتخاب سهام است که چگونه یک شرکت از تمام سرمایه موجود برای ایجاد سود اضافی یا سود مرکب استفاده می‌کند.
ROE و ROCE بالا و پایدار در چند سال گذشته نشانه مدیریت خوب محسوب می‌شود. به عنوان یک قاعده کلی، فقط در شرکت‌هایی با ROE و ROCE بالای ۱۵ درصد در ۵ سال گذشته سرمایه‌گذاری کنید.
– شفافیت
این آخرین، اما یکی از مهمترین عوامل هنگام قضاوت در مورد مدیریت است. صداقت مدیریت کلید رشد شرکت است. وظیفه مدیریت این است که عادلانه رفتار کند و نتایج فصلی و سالانه را صادقانه و بدون هیچ‌گونه دستکاری به سهامداران اعلام کند.
همان‌طور که مدیریت اعتبار را برای اعلام نتایج خوب شرکت در نظر می‌گیرد؛ به همین ترتیب، مدیریت باید در مواقعی که نتایج بدی حاصل می‌شود،ظاهر شود تا دلایل عملکرد ضعیف خود را برای سهامداران توضیح دهد. مدیریت خوب همیشه شفافیت سازمان خود را حفظ می‌کند. بنابراین از بررسی شفافیت در مدیریت شرکت‌ها به عنوان یک فاکتور انتخاب سهام غافل نشوید.
۸. آیا این شرکت دائما در راس اخبار و بیش از حد محبوب است؟
بازار سهام بر اساس احساسات مردم می‌چرخد. سهم‌های بیش از حد محبوب که به طور مداوم در اخبار هستند، انتظارات و تصمیمات مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این سهم‌ها را می‌توان با هیاهوی رسانه‌ها متورم کرد. همان‌طور که مردم انتظار دارند نتایج بیشتری از چنین شرکت‌هایی داشته باشند، حتی پس از بازدهی خوب، ممکن است قیمت سهام چنین شرکت‌هایی کاهش یابد.
به همین دلیل سعی کنید از خرید سهام چنین شرکت‌هایی برای بازدهی آسان اجتناب کنید. سهم‌های داغ بیشتر در معرض نوسانات بازار هستند و سهام خسته‌کننده یکی از بهترین سهم‌های با بازده هستند.
دیگر معیارهای انتخاب سهام در بورس
به غیر از هشت نکته بالا به عنوان معیارهای انتخاب سهام، در ادامه چند نکته مهم دیگر برای انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه وجود دارد که نباید از آنها غافل شوید:
– ارزان همیشه خوب نیست و گران هم همیشه بد نیست
در حالی که سرمایه‌گذاری در سهام رشد می‌کند، گاهی اوقات بهتر است قبل از انتخاب سهام یک شرکت نسبت PE را بررسی کنیم و شرکتی را انتخاب کنیم که PE بالایی دارد. برخی از سهم‌ها پتانسیل رشد بالایی در آینده دارند و می‌توانند بازدهی خوبی داشته باشند.
علاوه بر این، هنگام انتخاب سهام کم ارزش باید علت کم ارزش بودن سهام را بیشتر بررسی کنید. بسیاری از شرکت‌ها به دلیل اینکه فرصت رشد زیادی در آینده ندارند، سهام خود را ارزان می‌فروشند.
– برای کسب بازده بیشتر در شرکت‌های با سرمایه متوسط سرمایه‌گذاری کنید
شرکت‌های با ارزش متوسط می‌توانند بهترین بازده را داشته باشند. این شرکت‌ها این پتانسیل را دارند که در درازمدت به یک شرکت بزرگ تبدیل شوند. آنها نرخ رشد بالایی در مقایسه با شرکت‌های بزرگ که قبلا به اشباع رسیده‌اند دارند، چون اساسا احتمال بازگشت چندین باره بازده بسیار بعید است.
علاوه بر این، شرکت‌هایی با سرمایه متوسط سرمایه خوبی برای دور ماندن از بدهی و عمر طولانی داشتن دارند. به طور کلی، یک سهم با رشد متوسط خوب می‌تواند به راحتی تبدیل به چند بسته شود، یعنی سهامی که چندین بار بازدهی دارد.
– نتایج گذشته یک شرکت، عملکرد آینده آن را تضمین نمی‌کند
برای انتخاب سهام برای سرمایه گذاری در بازار سهام فقط به گزارش‌های مالی تکیه نکنید. این گزارشات عملکرد گذشته شرکت‌ها را نشان می‌دهد. با این حال، رشد آینده بستگی به جنبه‌های مختلف مدیریت، رقبا، صنعت، اقتصاد و غیره دارد. همیشه قبل از سرمایه‌گذاری به جنبه‌های کمی و کیفی شرکت توجه کنید و آنها را به عنوان فاکتورهای انتخاب سهام در نظر داشته باشید.
نتیجه‌گیری
نکاتی که در بالا بیان شد نکات کلیدی است که هنگام انتخاب سهام برای سرمایه گذاری باید در نظر بگیرید. حال، اجازه دهید ۸ سوالی را که برای انتخاب سهام برای خرید برای بازدهی و سود ثابت باید از خود بپرسید را خلاصه کنیم:
- آیا این شرکت اصول خوبی دارد؟ تمرین ۲ دقیقه‌ای برای فیلتر کردن شرکت‌ها با استفاده از منابع مالی.
- آیا محصولات یا خدمات ارائه شده توسط شرکت را درک می کنید و به خوبی می‌شناسید؟
- آیا مردم در ۱۵-۲۰ سال آینده همچنان از این محصول یا خدمات استفاده می‌کنند؟
- آیا این شرکت مزیت رقابتی کم هزینه‌ای دارد؟
- این شرکت چه کاری انجام می‌دهد که رقبای آن انجام نمی‌دهند؟
- آیا شرکت بدهی کمی دارد؟
- آیا مدیریت شرکت کارآمد و دارای صلاحیت است؟
- آیا این شرکت دائما در اخبار دیده می‌شود و بیش از حد محبوب است؟
امیدواریم قبل از انتخاب سهام برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه، تمام مراحل و جواب تمام سوالات مطرح شده را پیدا کرده باشید و معیارهای انتخاب سهام را به درستی ارزیابی کنید.
آموزش هوش مالی به کودکان
سرمایه گذاری برای کودکان؛ روشها و فواید
