EPS چیست؟

EPS چیست؟

یکی از موضوعات مهم در تحلیل اطلاعات مالی شرکت‌ها در پایان سال مالی، پیش‌بینی سود هر سهم (EPS) است. به طور کلی، EPS نشان‌دهنده سود خالص شرکت به ازای هر سهم منتشرشده آن است.

در حال حاضر، EPS در بورس اوراق بهادار تهران به روش زیر محاسبه می‌شود:

EPS چیست؟

کلمه EPS مخفف عبارت Earning Per Share است که به معنی «سود هر سهم» می‌باشد. این شاخص نشان‌دهنده میزان سود خالص شرکت به ازای هر سهم منتشرشده است. برای محاسبه EPS، کافی است کل درآمد (سود پس از کسر مالیات) شرکت را در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید.

نکته:
سود پیش‌بینی‌شده (EPS پیش‌بینی‌شده) یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر قیمت بازار سهام است. شرکت‌ها معمولاً پیش از شروع سال مالی، سود هر سهم خود را پیش‌بینی می‌کنند و این پیش‌بینی مبنای تصمیم‌گیری بسیاری از سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.

هدف شرکت‌ها و نقش EPS در تحلیل‌های مالی

هدف اصلی شرکت‌ها کسب سود و ایجاد درآمد برای خود و سهامدارانشان است. هر شرکت بسته به نوع فعالیت خود، هر ساله سود یا زیان مشخصی کسب می‌کند که در صورت‌های مالی سالیانه، به‌ویژه در صورت سود و زیان قابل مشاهده است.

اگر سود خالص سالیانه شرکت را بر تعداد سهام منتشرشده آن تقسیم کنیم، سود هر سهم (EPS) محاسبه می‌شود. برای شفافیت بیشتر و تسهیل تصمیم‌گیری سهامداران، شرکت‌ها موظفند صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای (سه‌ماهه، شش‌ماهه و نه‌ماهه) خود را نیز منتشر کنند. این اطلاعات در سایت کدال قابل مشاهده است.

مراحل مشاهده صورت سود و زیان:

1. به سایت کدال مراجعه کنید.
2. نماد شرکت مورد نظر را جست‌وجو کنید.
3. گزارش صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای یا سالانه شرکت را مشاهده نمایید.

تعدیل سود و تغییرات EPS

شرکت‌های بورسی موظف‌اند پس از پایان هر فصل از سال مالی، گزارشی از عملکرد مالی خود شامل تغییرات EPS را در سامانه کدال منتشر کنند.

• این تغییرات ممکن است نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی تفاوت داشته باشد که به آن تعدیل سود می‌گویند.
• تعدیل سود به عملکرد مالی شرکت در دوره سه‌ماهه گذشته بستگی دارد و می‌تواند نشانه‌ای از بهبود یا افت وضعیت مالی شرکت باشد.

تحول در اعلام EPS: حذف پیش‌بینی سود هر سهم

در سال‌های گذشته، شرکت‌ها پیش از شروع سال مالی جدید، پیش‌بینی سود هر سهم (EPS) را بر اساس عملکرد سال گذشته و برنامه‌های آینده منتشر می‌کردند. این پیش‌بینی در گزارش‌های فصلی به‌روزرسانی و میزان تحقق یا عدم تحقق آن تا پایان سال مالی اعلام می‌شد.

اما با انتشار دستورالعمل جدید سازمان بورس و اوراق بهادار، از نهم دی‌ماه 1396، پیش‌بینی سود (زیان) هر سهم حذف شد. این تغییر با هدف افزایش شفافیت و بهبود تحلیل‌های مالی سرمایه‌گذاران اجرا شد.

تأثیر حذف پیش‌بینی EPS

• حذف پیش‌بینی EPS، سرمایه‌گذاران را به سمت تحلیل‌های دقیق‌تر و مبتنی بر داده‌های واقعی هدایت کرد.
• این امر باعث شد افرادی که از تحلیل بنیادی (فاندامنتال) استفاده می‌کنند، با بررسی جزئی‌تر و آگاهانه‌تری در بازار بورس فعالیت کنند.

وضعیت فعلی EPS

در حال حاضر، شرکت‌ها پس از پایان سال مالی و تعیین عملکرد واقعی خود، EPS واقعی را اعلام می‌کنند. این تغییر باعث کاهش حواشی مربوط به عدم تحقق پیش‌بینی‌ها و افزایش اعتبار گزارش‌های مالی شده است.

فرمول محاسبه EPS چیست؟

انواع EPS و کاربردهای آن

سود هر سهم (EPS) یکی از شاخص‌های مهم در تحلیل وضعیت مالی شرکت‌ها است و به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود که هر یک معنای متفاوتی دارند. تحلیلگران و سرمایه‌گذاران از این انواع برای بررسی وضعیت فعلی، گذشته و آینده سودآوری شرکت‌ها استفاده می‌کنند.

انواع EPS

1. EPS پیش‌بینی‌شده

• تعریف:
  سودی است که شرکت‌ها در ابتدای سال مالی بر اساس عملکرد سال گذشته و برنامه‌های آینده پیش‌بینی می‌کنند.
• تعدیل EPS:
  پس از آغاز سال مالی، مدیران شرکت با توجه به تغییرات در عملکرد یا شرایط بازار، ممکن است EPS پیش‌بینی‌شده را به‌روزرسانی کنند. این تغییرات را تعدیل EPS می‌نامند.
• چگونگی محاسبه و اعلام:
  در گذشته، شرکت‌ها موظف بودند سود پیش‌بینی‌شده تا پایان سال مالی خود را اعلام کنند. این عدد می‌توانست در طول سال تغییر کند، زیرا:
  • اگر عملکرد شرکت بهتر از انتظار بود، EPS پیش‌بینی‌شده افزایش می‌یافت.
  • اگر عملکرد شرکت ضعیف‌تر از انتظار بود، EPS پیش‌بینی‌شده کاهش پیدا می‌کرد.
• اطلاعات بیشتر:
  شرکت‌ها باید پس از هر فصل مالی، EPS پیش‌بینی‌شده جدید را برای ادامه سال مالی منتشر می‌کردند. این اطلاعات در گزارش‌ها و صورت‌های مالی در سایت کدال به آدرس codal.ir درج می‌شد.

2. EPS محقق‌شده (واقعی)

این نوع EPS پس از پایان سال مالی و بر اساس عملکرد واقعی شرکت محاسبه می‌شود. EPS واقعی معیاری دقیق برای سنجش عملکرد شرکت در یک دوره مالی معین است.

3. EPS تعدیل‌شده

EPS تعدیل‌شده نشان‌دهنده سودی است که با در نظر گرفتن عوامل خاص مانند هزینه‌های غیرمترقبه یا درآمدهای استثنایی، تعدیل شده باشد. این عدد معمولاً برای تحلیل دقیق‌تر و مقایسه بهتر عملکرد شرکت در دوره‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا EPS پیش‌بینی‌شده حذف شد؟

با حذف پیش‌بینی EPS از نهم دی‌ماه 1396، شرکت‌ها دیگر نیازی به ارائه سود پیش‌بینی‌شده ندارند. این تغییر با هدف افزایش شفافیت اطلاعات و بهبود تحلیل‌های سرمایه‌گذاران انجام شد. اکنون فقط EPS واقعی در پایان سال مالی اعلام می‌شود.

حذف EPS پیش‌بینی‌شده و تغییرات آن در بورس ایران

در گذشته، اعلام سود پیش‌بینی‌شده (EPS) به دلیل ساده‌سازی محاسبات برای سرمایه‌گذاران، ابزاری مفید محسوب می‌شد. با این حال، مشارکت سهامداران شرکت در محاسبات، گاهی منجر به گمراهی سرمایه‌گذاران می‌شد.
یکی از مشکلات عمده این روش، تفاوت چشمگیر بین سود واقعی و EPS پیش‌بینی‌شده بود که باعث توقف طولانی‌مدت نمادهای بورسی می‌شد. این موضوع در نهایت منجر به حذف پیش‌بینی سود توسط سازمان بورس و اوراق بهادار شد.

گزارش تفسیری مدیریت؛ جایگزینی برای EPS پیش‌بینی‌شده

پس از حذف EPS پیش‌بینی‌شده، شرکت‌ها موظف به ارائه گزارش تفسیری مدیریت شدند. این گزارش شامل اطلاعاتی مانند:

• صورت‌های مالی شرکت،
• داده‌های آماری مربوط به تولید و فروش،
• نرخ‌ها،
• و سایر متغیرهای کلیدی مرتبط.

این اطلاعات در سایت کدال  منتشر می‌شود و به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات خود را با دقت بیشتری اتخاذ کنند.

تأثیر حذف پیش‌بینی EPS بر سرمایه‌گذاران

این تغییر باعث شد:

1. سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بیشتر به تحلیل بنیادی و ارزش‌های واقعی شرکت‌ها توجه کنند.
2. معاملات مبتنی بر اطلاعات دقیق‌تر و ارزش‌های واقعی شرکت انجام شود.

تحول در گزارش EPS

پیش از اجرای این قانون، EPS اعلام‌شده در سایت tsetmc.com نشان‌دهنده سود پیش‌بینی‌شده بود. اما اکنون، شرکت‌ها باید از روش‌های استاندارد جهانی برای گزارش EPS استفاده کنند.

یکی از این روش‌ها دوازده ماه گذشته (TTM) است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

روش TTM چیست؟

TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی دوازده ماه گذشته است. در این روش، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران از سود هر سهم (EPS) محقق‌شده طی چهار دوره سه‌ماهه برای ارزیابی عملکرد شرکت استفاده می‌کنند.

مزایای روش TTM

1. شفافیت و استناد به داده‌های واقعی:
   سود هر سهم بر اساس درآمد خالص ۱۲ ماه گذشته محاسبه می‌شود. این روش بر پایه اطلاعات واقعی است و از پیش‌بینی‌ها فاصله دارد.
2. ارزش‌گذاری واقعی سهام:
   برخلاف گذشته که قیمت سهام با اتکا به سود پیش‌بینی‌شده تعیین می‌شد، اکنون ارزش‌گذاری بر اساس عملکرد واقعی شرکت انجام می‌گیرد.

نحوه محاسبه EPS با روش TTM

• اگر در پایان سال مالی باشیم:
  • EPS = سود خالص کل سال / تعداد کل سهام شرکت
• اگر در میان سال مالی باشیم:
  • EPS = سود سه‌ماهه × تعداد دوره‌های سه‌ماهه محقق‌شده در ۱۲ ماه گذشته

EPS تعدیل‌شده چیست؟

EPS تعدیل‌شده به سود هر سهمی گفته می‌شود که در دوره‌های مالی مختلف با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی، یا عملکرد شرکت تغییر کرده است.

دلایل تعدیل EPS:

• تغییر در سودآوری شرکت در طول دوره.
• تأثیر عوامل اقتصادی و سیاسی بر درآمد یا هزینه‌ها.

انواع تعدیل EPS:

1. تعدیل مثبت:
   • نشان‌دهنده رشد سود هر سهم است.
2. تعدیل منفی:
   • به معنای کاهش سود هر سهم است.

ویژگی EPS تعدیل‌شده:

هرچه به پایان سال مالی نزدیک‌تر شویم، مقدار EPS تعدیل‌شده به EPS تحقق‌یافته نزدیک‌تر می‌شود؛ زیرا داده‌های واقعی بیشتری در دسترس قرار می‌گیرد.

EPS تحقق‌یافته چیست؟

پس از پایان سال مالی، شرکت‌ها با استفاده از داده‌های واقعی عملکرد خود را بررسی کرده و سود نهایی هر سهم را محاسبه می‌کنند. این سود تحت عنوان EPS تحقق‌یافته شناخته می‌شود.

اهمیت EPS تحقق‌یافته:

1. نشان‌دهنده عملکرد واقعی شرکت در طول سال مالی است.
2. مبنای اصلی محاسبه نسبت P/E در تحلیل بنیادی است.
3. تأثیر مستقیمی بر قیمت سهام دارد و اطلاعاتی معتبر برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

DPS (Dividends Per Share) یا سود تقسیمی هر سهم، به معنای درصدی از سود خالص شرکت است که در پایان سال مالی بین سهامداران تقسیم می‌شود.

ارتباط DPS و EPS

• EPS (Earnings Per Share) سود هر سهم است که نشان‌دهنده سود خالص هر سهم از شرکت است.
• DPS بخشی از EPS است که به سهامداران پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر، DPS آن قسمتی از EPS است که به عنوان سود تقسیمی به سهامداران تعلق می‌گیرد.

چگونگی تقسیم DPS

• تصمیم‌گیری در مجمع عمومی:
  هر ساله در مجمع عمومی شرکت، هیئت مدیره تصمیم می‌گیرد که چه مقدار از سود خالص (EPS) به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم شود.
• سیاست‌های مختلف شرکت‌ها:
  شرکت‌ها بسته به سیاست‌های مالی خود، درصد متفاوتی از سود را تقسیم می‌کنند. برخی از شرکت‌ها ممکن است تمام یا بیشتر سود خود را به سهامداران پرداخت کنند، در حالی که برخی دیگر بخش عمده‌ای از سود را برای تأمین نقدینگی و طرح‌های توسعه‌ای خود نگه می‌دارند.
• سیاست ۱۰٪ سود خالص:
  طبق ماده ۹۰ اصلاحیه قانون تجارت، شرکت‌ها موظفند حداقل ۱۰٪ از سود خالص خود را به عنوان سود انباشته نگه دارند.

اختلاف بین DPS و EPS

• معمولاً DPS کمتر از EPS است:
  بیشتر شرکت‌ها ترجیح می‌دهند که بخش عمده‌ای از سود خود را برای برنامه‌های توسعه‌ای یا نیازهای نقدینگی نگه دارند، بنابراین DPS معمولاً از EPS کمتر است.
• ممکن است DPS بیشتر از EPS شود:
  گاهی شرکت‌ها ممکن است از سود انباشته سال‌های گذشته برای پرداخت سود به سهامداران استفاده کنند، که این می‌تواند باعث شود DPS بیشتر از EPS باشد.

چگونگی تعلق DPS به سهامداران

• هر کسی که در هنگام برگزاری مجمع سهامدار شرکت باشد، از DPS تصویب‌شده بهره‌مند می‌شود. حتی اگر بعد از مجمع، سهام خود را بفروشد، باز هم DPS به او تعلق می‌گیرد.
• بنابراین، DPS به کسانی که سهام شرکت را در زمان برگزاری مجمع در اختیار دارند، تعلق می‌گیرد.

نکات مهم در مورد DPS

• زمان پرداخت:
  زمان دقیق پرداخت سود تقسیمی به سیاست‌های شرکت و تصمیمات هیئت مدیره بستگی دارد.
• پیگیری روند گذشته:
  بررسی تاریخچه تقسیم سود شرکت به شما کمک می‌کند تا الگوهای تقسیم سود شرکت را شناسایی کنید و تصمیمات بهتری بگیرید.

به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

DPS (سود تقسیمی هر سهم) به کسانی تعلق می‌گیرد که تا زمان برگزاری مجمع عمومی سالانه که معمولاً در پایان سال مالی برگزار می‌شود، سهام شرکت را خریداری کرده و در پرتفوی خود نگه داشته باشند. حتی اگر فردی چند روز قبل از برگزاری مجمع سهام را خریداری کند یا بعد از تخصیص سود، سهام خود را بفروشد، باز هم مشمول دریافت DPS خواهد بود.

شرکت‌ها معمولاً قبل از برگزاری مجمع تقسیم سود، اطلاعات مربوط به زمان‌بندی پرداخت سود و تاریخ برگزاری مجمع را در سامانه کدال منتشر می‌کنند تا سهامداران از این تاریخ‌ها آگاه شوند.

تفاوت EPS و DPS:

1. EPS (سود هر سهم):
   • EPS یا Earnings Per Share نشان‌دهنده میزان سودی است که هر سهم شرکت به ازای سود خالص آن شرکت به خود اختصاص می‌دهد.
   • برای محاسبه EPS، ابتدا سود خالص شرکت پس از کسر هزینه‌ها، مالیات و ضررهای احتمالی به دست می‌آید، سپس این عدد بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شود.
   • این شاخص معمولاً برای ارزیابی توان سودآوری شرکت در یک دوره مالی استفاده می‌شود.
2. DPS (سود تقسیمی هر سهم):
   • DPS یا Dividends Per Share به بخشی از سود خالص شرکت گفته می‌شود که در میان سهامداران تقسیم می‌شود.
   • این مقدار معمولاً در مجمع عمومی سالانه شرکت به تصویب می‌رسد و نشان‌دهنده میزان سود نقدی است که شرکت به سهامداران پرداخت می‌کند.
   • مقدار DPS معمولاً از EPS کمتر است زیرا بخشی از سود برای نیازهای توسعه‌ای و نقدینگی شرکت نگه‌داشته می‌شود.
   • در بعضی مواقع، ممکن است DPS از EPS بیشتر شود، به ویژه اگر شرکت از سود انباشته سال‌های گذشته برای تقسیم سود استفاده کند.

در نهایت، DPS یک شاخص برای نشان دادن میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران است و EPS نشان‌دهنده توانایی سودآوری شرکت است، اما نحوه تقسیم این سود توسط شرکت به سیاست‌های مالی آن بستگی دارد.

جمع‌بندی

DPS بخشی از EPS است که به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که برای سهامداران جذاب باشد و هر چه مقدار DPS بیشتر باشد، جذابیت بیشتری برای خرید سهام شرکت ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، هر چه میزان EPS پیش‌بینی شده شرکت بیشتر باشد، نشان‌دهنده توانایی قوی‌تر شرکت در سودآوری است که این امر برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌شود. اما برای اینکه EPS پیش‌بینی شده به EPS واقعی نزدیک‌تر باشد، لازم است که اطلاعات شرکت به دقت بررسی شود. در غیر این صورت، این ابزار می‌تواند منجر به گمراهی سرمایه‌گذاران شود.

سوالات متداول:

1. EPS چیست؟
   • EPS مخفف عبارت Earnings Per Share است که به معنی سود هر سهم می‌باشد. برای محاسبه EPS، باید سود خالص (سود پس از کسر مالیات) شرکت را در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید.
2. DPS چیست؟
   • DPS مخفف عبارت Dividends Per Share است که به معنی سود تقسیمی یا سود نقدی به ازای هر سهم می‌باشد. این سود نقدی بین سهامداران تقسیم می‌شود.
3. تفاوت EPS و DPS چیست؟
   • EPS نشان‌دهنده سود خالص یا سود محقق شده به ازای هر سهم است، در حالی که DPS میزان سود تقسیم شده بین سهامداران به ازای هر سهم را نشان می‌دهد.