در دنیای سرمایه‌گذاری، نقدشوندگی یکی از کلیدی‌ترین فاکتورهاست. ممکن است دارایی‌ای داشته باشید که ارزش زیادی دارد، اما نتوانید آن را سریع بفروشید یا نقد کنید، این دقیقاً همان چیزی‌ست که نقدشوندگی به آن اشاره دارد.
برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق طلا، صندوق اهرمی یا صندوق درآمد ثابت هستند، درک درست نقدشوندگی می‌تواند تفاوت بین سود منطقی و ضرر بزرگ باشد.
در این مقاله می‌خوانید:
-
تعریف دقیق نقدشوندگی در بورس و فرابورس
-
عوامل و معیارهای آن
-
مقایسه نقدشوندگی در انواع دارایی‌ها (سهام، صندوق طلا، صندوق اهرمی و صندوق درآمد ثابت)
-
مزایا، معایب و نکات عملی برای افزایش نقدشوندگی
نقدشوندگی چیست؟
نقدشوندگی (Liquidity) یعنی توانایی تبدیل دارایی به وجه نقد در کمترین زمان ممکن، با کمترین هزینه و بدون تأثیر زیاد بر قیمت آن.
در بازار بورس و فرابورس، نقدشوندگی بالا یعنی بتوانید سهام یا واحد صندوق خود را به راحتی بفروشید، بدون اینکه قیمت آن به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کند.
در مقابل، نقدشوندگی پایین به این معناست که اگر بخواهید دارایی‌تان را بفروشید، یا باید زمان زیادی منتظر بمانید (صف فروش)، یا مجبور شوید آن را با قیمت پایین‌تری عرضه کنید.
معیارها و عوامل مؤثر بر نقدشوندگی
| توضیح | تأثیر بر نقدشوندگی | عامل |
|---|---|---|
| حجم معاملات روزانه | تعداد سهام یا واحدهایی که هر روز معامله می‌شود | حجم بالاتر = نقدشوندگی بیشتر |
| فاصله قیمت خرید و فروش (اسپرد) | اختلاف بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش | اسپرد کمتر = نقدشوندگی بهتر |
| سهام شناور آزاد | درصد سهامی که در دست سهام‌داران خرد است | سهام شناور بالا باعث افزایش معاملات و نقدشوندگی می‌شود |
| شفافیت و افشای اطلاعات | گزارش‌های مالی منظم و دقیق | باعث اعتماد و مشارکت بیشتر در معاملات می‌شود |
| وجود بازارگردان | وجود بازارگردان فعال در صندوق‌ها و سهم‌ها | حفظ نقدشوندگی حتی در شرایط نوسانی بازار |
| عمق بازار | تعداد سفارش‌ها در قیمت‌های مختلف | بازار عمیق‌تر = نقدشوندگی بیشتر |
| نوع دارایی | نوع ابزار مالی (سهام، صندوق طلا، صندوق درآمد ثابت و…) | برخی دارایی‌ها ذاتاً نقدشونده‌ترند |
چرا نقدشوندگی مهم است؟
- خروج آسان: در شرایط بحرانی (مثل افت ۱۵% بورس در تابستان ۱۴۰۴)، دارایی نقدشونده شما را نجات می‌دهد.
- کاهش هزینه: نقدشوندگی بالا، اختلاف قیمت خرید و فروش (Spread) را کم می‌کند (تا ۰.۵%).
- جذابیت برای سرمایه‌گذاران: ۷۰% سرمایه‌گذاران خرد به دارایی‌های با حجم معاملات بالا روی می‌آورند.
نقدشوندگی در انواع دارایی‌ها
سهام
-
شرکت‌های بزرگ با شناور آزاد بالا معمولاً نقدشوندگی بالاتری دارند.
-
سهام کوچک‌تر یا فرابورسی‌ها معمولاً حجم معاملات پایین‌تری دارند.
-
اگر سهمی بازارگردان فعال نداشته باشد، نقدشوندگی آن در روزهای منفی بازار به‌شدت افت می‌کند.
صندوق طلا
-
نقدشوندگی بالاتر از سکه یا طلای فیزیکی دارد، چون در بورس معامله می‌شود.
-
کارمزد کمتر و امکان فروش سریع‌تر از مزایای آن است.
-
در بحران‌های بازار ممکن است نقدشوندگی کمی کاهش یابد.
صندوق اهرمی
-
به دلیل نوسان بالا و ساختار اهرمی، در روزهای پرریسک بازار ممکن است نقدشوندگی کاهش یابد.
-
اگر صندوق بازارگردان فعال داشته باشد، این مشکل تا حد زیادی برطرف می‌شود.
صندوق درآمد ثابت
-
معمولا نقدشونده‌ترین نوع صندوق‌ها هستند.
-
به‌دلیل ماهیت اوراق و سود ثابت، معمولاً تقاضای ثابتی برای خرید آن‌ها وجود دارد.
-
فقط باید به زمان ابطال واحدها و کارمزد فروش توجه کرد.
چگونه نقدشوندگی اندازه‌گیری می‌شود؟
نقدشوندگی با معیارهای کمی و کیفی سنجیده می‌شود. در بورس ایران، ۴ معیار اصلی برای اندازه‌گیری استفاده می‌شود:
۱. حجم معاملات
- حجم معاملات چیست؟ مجموع ارزش یا تعداد معاملات یک دارایی در روز.
- چگونه محاسبه می‌شود؟ از داده‌های TSETMC، ارزش ریالی یا تعداد واحدهای معامله‌شده.
- مثال: صندوق طلای با حجم معاملات روزانه ۱۵۰ میلیارد تومان، نقدشونده‌تر از سهام کوچک با ۵ میلیارد است.
- حداقل مطلوب: ۱۰۰ میلیارد تومان برای ETFها، ۱۰ میلیارد برای سهام.
۲. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش
- اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش چیست؟ تفاوت بین بالاترین قیمت پیشنهادی خرید و پایین‌ترین قیمت فروش.
- فرمول: Spread = (قیمت فروش – قیمت خرید) ÷ قیمت فروش × ۱۰۰
- مثال: در صندوق درآمد ثابی، Spread حدود ۰.۴% است، اما در سهام کوچک ممکن است ۵% باشد.
- حد مطلوب: کمتر از ۱% برای نقدشوندگی بالا.
۳. عمق بازار (Market Depth)
- عمق بازار چیست؟ تعداد سفارش‌های خرید و فروش در صف‌های مختلف قیمتی.
- چگونه بررسی می‌شود؟ از تابلوی معاملات TSETMC، تعداد سفارش‌ها در سطوح قیمتی.
- مثال: صندوق طلای با ۵۰۰۰ سفارش خرید/فروش در صف، عمق بازار قوی دارد.
- حد مطلوب: حداقل ۱۰۰۰ سفارش در هر طرف.
۴. تعداد روزهای معاملاتی فعال
- تعدادروزهای معاملاتی فعال چیست؟ درصد روزهایی که دارایی معامله شده (بدون توقف نماد).
- مثال: صندوق درآمد ثابتی در ۹۸% روزهای ۱۴۰۴ معامله شده، اما برخی سهام کوچک فقط ۷۰%.
- حد مطلوب: بالای ۹۵%.
چگونه نقدشوندگی سبد سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهیم؟
-
تنوع‌بخشی هوشمندانه: ترکیبی از صندوق طلا، درآمد ثابت و سهام شناور بالا انتخاب کنید.
-
بررسی حجم معاملات و بازارگردان‌ها قبل از خرید هر دارایی.
-
پیگیری گزارش‌های مالی و اطلاعیه‌های کدال برای شفافیت شرکت‌ها.
-
توجه به هزینه‌ها و زمان ابطال واحدهای صندوق‌ها.
-
استفاده از ابزارهای تحلیلی مثل نمودار حجم معاملات، تعداد خریداران و اسپرد قیمت.
مزایا و معایب نقدشوندگی بالا
مزایا:
-
امکان فروش سریع در شرایط اضطراری
-
کاهش ریسک و استرس سرمایه‌گذار
-
مدیریت راحت‌تر سبد و جابه‌جایی سریع سرمایه
معایب:
-
معمولاً دارایی‌های با نقدشوندگی بالا سود کمتری دارند.
-
در شرایط بازار نزولی، حتی دارایی‌های نقدشونده ممکن است با افت حجم معاملات روبه‌رو شوند.
👉 اگر هنوز حساب بورسی ندارید، همین حالا در کارگزاری حافظ ثبت‌نام کنید و اولین قدم را برای سرمایه‌گذاری هوشمندانه بردارید.
❓سوالات پرتکرار
۱. نقدشوندگی صندوق طلا بیشتر است یا طلا فیزیکی؟
صندوق طلا نقدشوندگی بیشتری دارد چون در بورس معامله می‌شود، ولی ضامن نقدشوندگی رسمی ندارد.
۲. آیا صندوق اهرمی همیشه نقدشوندگی پایین دارد؟
خیر، در صورت داشتن بازارگردان فعال و حجم معاملات بالا، نقدشوندگی مناسبی دارد.
۳. چطور بفهمم یک سهم نقدشوندگی خوبی دارد؟
به حجم معاملات روزانه، شناوری سهم، اسپرد قیمت و وجود بازارگردان توجه کنید.
نقدشوندگی یعنی آزادی مالی!
با انتخاب دارایی‌های نقدشونده در کارگزاری حافظ، در هر لحظه‌ای که بخواهید می‌توانید سرمایه خود را جابه‌جا یا نقد کنید.
نظری ثبت نشده، شما اولین نظر را ثبت کنید